تاریخچه ی استفاده از مواد ترمیم کننده

دندانپزشکی به عنوان یک حرفه از حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح شروع شد. فنیقی ها ( phonnicians ) درحدود 2500 سال پیش از میلاد از نوارهای وسیم ها در دندانپزشکی استفاده کردند. تقریباً 700 سال پیش از میلاد ایتالیایی ها (EtruScans) ، استخوان وعاج فیل را تراش داده و از آنها دندان مصنوعی ساختند. آنها دندان های مصنوعی را با نوار یا سیم های طلا به هم متصل می کردند. نوارهای طلائی برای جاهایی استفاده می شد که دندان نداشت.
اگرچه نوشته های مربوط به سنگ قبرهای مصری نشان می دهد که حرفه ای به نام دکتر دندان وجود داشته است. البته این گروه معمولاً از مواد ترمیم کننده استفاده نمی کردند. به هرحال، برخی از دندانهایی که از جسد مومیایی های مصری کشف شده است. دندان های کاشتنی بودند که معمولاً ازعاج فیل ساخته می شدند.اولین گواه استفاده از مواد کاشتنی دندانی مربوط به می شود به مردم ایتالیای قدیم (etruscans ) ( 700 سال پیش از میلاد ).
تقریباً 600 سال بعد از میلاد مایاها ( Mayans ) از امپلنت هایی استفاده کردند که دارای بخش هایی از جنس صدف بود.این نوع امپلنت ها در داخل حفره های قدامی قرار می گرفتند. اینلی های ( inlays ) تولیدی از جنس طلای چکش خوار، سنگ ویا اینلی های معدنی توسط مایاها وبعداً بوسیله ی آزتک ها ( Aztecs ) برای اهداف زیبایی -آرایشی استفاده می شده است.
اینکاها ( Incas ) از طلای چکش خوار در مواردی که دندان معیوب وجود داشت استفاده می کردند (البته هدف آنها زیبایی نبود).
سوراخ های بوجود آمده در دندان ها از زمان های قدیم تا قرن هجدهم بوسیله ی انواع متنوعی از مواد مانند پودر سنگ (stone chips)، عاج فیل، مواد بوجود آمده ازدندان انسان، سقز (نوعی رزین) ، چوب پنبه (cork)، صمغ ها (gums) وفویل های فلزی ( مانند فویل قلعی یا سربی) پر می شدند.اخیراً از موادی همچون گوتا - پرشا (gutta - fercha: هیدروکربن صمغ گیاهای درختان مختلف که به آن کائوچو نیز می گویند)، سیمان، سیمان های اصلاح شده با فلز، رزین مصنوعی آن فیلد (unfilled Synthetic resin)، کامپوزیت ها ، سرامیک ها، فلز- سرامیک ها و سایر مواد (صفحات طلائی، آمالگلام وتعداد زیادی از آلیاژها وفلزات ریخته گری) برای ترمیم دندان های معیوب استفاده می شود. pare (1590- 1509) که جراح 4 پادشاه بوده است ، از سرب یا چوب پنبه برای پرکردن دندان ها استفاده می کرده است.
ملکه الیزابت اول (1603- 1533) از تکه پاره های لباس برای پرکردن سوراخ های دندانش استفاده کرده است.
Fauchard (1761- 1678) که پدر دندان پزشکی مدرن است از فویل های قلعی یا استوانه های سربی برای پرکردن سوراخ های دندانی استفاده کرده است. بیماران ثروتمند ترجیح می دادند که دندانهایی از جنس عقیق، مروارید، نقره یا طلا داشته باشند. دندانپزشکی مدرن از سال 1728 شروع شد. دراین سال Fauchard رساله ای توصیفی از انواع زیادی از مواد ترمیم کننده ی دندانی منتشر کرد. دراین رساله همچنین روش ساخت دندان مصنوعی از عاج فیل نیز آورده شده بود.
فویل طلایی نیز برای اهداف ترمیمی دندان استفاده می شده است. Pfaff ( 1767- 1715) - دندان پزشک fredrick از بزرگان prussia - از فویل طلائی برای روکش دهی بخش داخلی دندان( pulpchamber) استفاده نموده است. درسال 1812، Bull نوعی طلای چکش خوار (beaten gold) را در ایالت کانکتیلات Connecticut) آمریکا وبرای کاربردهای دندانی تولید کرد Arculanus در سال 1848 پرکننده های دندانی ساخته شد از ورقه های نازک طلا را ارائه کرد. طلای اسفنجی درسال 1853 در ایالات متحده ی آمریکا وانگلستان جایگزین ورقه های نازک طلا شد. درسال 1855، Arthur استفاده از طلای چسبناک (cohesivegold) را در آمریکا ترویج داد.درسال 1897، philbrook استفاده از براده های فلزی مومی شکل را در سوراخ های دندانی توصیف کرد.
درسال ، 1816 ، Taveau استفاده از براده های قرص مانند نقره- جیوه ای را در فرانسه توسعه داد. این مخلوط احتمالاً اولین آمالگلام دندانی بوده است. برادران Crawcour که از فرانسه به امریکا مهاجرت کردند، براده های پرکننده ی آمالگلامی را در سال 1833 معرفی کردند .به هر حال، تحصیل کرده های کالج دندانپزشکی Baltimone پس از ورود این مواد به عرصه ی دندانسازی قسم یاد کردند که از آمالگلام ها درکارهای خود استفاده نکنند. بسیاری از دندانپزشکان کیفیت پایین آمالگلام های اولیه را مورد انتقاد قرار می دادند. این ستیز منجر به پدید آمدن جنگ آمالگلام از سال 1840 تا 1850 شد. درطی این دوره بررسی های فراوانی بر روی این مواد انجام شد. که تحقیقات بعدی که در طی دهه های 1860 تا 1890 انجام شد منجر به بهبود خواص این مواد شد.وکاربرد بالینی این مواد را افزایش داد . در سال 1895، Black آمایش استانداردی از سوراخ ها بدست آورد وفرآیندهایی برای تهیه ی محصولات آمالگامی دندانی ابداع کرد. تاج های دندانی با پوسته ی طلا بوسیله ی Mouton ودر سال 1746 توصیف شد. البته اینگونه مواد دندانی به صورت پتنت درنیامده بود تا اینکه درسال 1873، Bears این کار را انجام داد. درسال 1885، Logan پرسلانی را درسیستم پتنت ثبت کرد که این نوع پرسلان بر روی پست های پلاتینی (platinum post ) لایه گذاری می شد. این بخش ها جایگزین پست های چوبی شد که سابقاً برای ساخت نواحی اینترارادیکالار (مربوط به ریشه ی دندان) استفاده می شد. درسال1907 تاچ - پست های مجزا از هم معرفی شدند. که حسن این بخش ها سهولت تنظیم آنها بود.
درسال 1756، pfaff روشی برای قالب گیری دهان بوسیله ی موم را توصیف کرد. دراین روش اومدلی از جنس گچ قالب گیری استفاده کرد تا بتواند ساختار فک بیماران فاقد دندان را بدست آورد.
درسال 1808 ، Fonzi یک دندانپزشک ایتالیایی -یک دندان پرسلانی منحصر بفرد تولید کرد.این دندان بوسیله ی یک پین پلاتینی درمحل خود ثابت می شود. درسال 1817، Planteau یک دندانپزشک فرانسوی- برای اولین بار دندانهای پرسلانی را به آمریکا معرفی کردند. درسال 1822- Chanles Peale که یک صنعتگر بود. دندان های معدنی را ابداع کرد وپس از آن Samuel Stockton تولید تجاری دندان های پرسلانی را در سال 1825 شروع کرد. Ash نیز در سال 1837 ودر انگلستان یک نوع دندان پرسلانی تولید نمود.Evans (1836) روشی برای اندازه گیری دقیق تر دهان ابداع کرد. بعدها این روش توسط دندانپزشکان استفاده شد که این مسئله باعث افزایش دقت ثبت جزئیات دهان شد. با استفاده از روش بالا واستفاده از دندان های مصنوعی تولیدی از رابر و لکلانیزه شده هزینه ها کاهش می یابد و کارایی نیز افزایش می یابد. درسال 1935 نیز از رزین های اکریلیک به عنوان مواد پایه درساخت نگهدارنده های دندان مصنوعی استفاده شد.

استانداردهای مورد استفاده برای مواد دندانی

پیشرفت دیگری که در زمینه ی دانش مواد دندانی رخ داد، درسال 1919 شروع شد. همزمان با این مسئله انستیتوی ملی استاندارد وتکنولوژی NISTتأسیس گردید. تأسیس این انستیتو به دلیل نیاز ارتش آمریکا تأسیس گردید. درحالت کلی استاندارد ارزیابی وبیان خصوصیات مورد نیاز برای مواد دندانی است. تحقیقات در زمینه ی استانداردهای دندانی به رهبری WilmerSouder انجام شد و در سال 1920 گزارش کاملی از این فعالیت منتشر شد.
اطلاعات موجود در گزارش Souder با شور و اشتیاق فراوانی بوسیله ی حرفه ی دندان پزشکی مورد قبول واقع شد ونیاز برای تست های مشابه برای سایر مواد دندانی نیز بوجود آمد.در آن زمان دولت آمریکا بودجه ی مناسب برای ادامه ی این کار تخصیص نداد وبنابراین کمک هزینه ای برای این کار بوسیله ی لابراتور تحقیقاتی Weinstein در نظر گرفته شد. تحت این شرایط، اسپانسر هزینه ی تحقیقاتی را به صورت دوره ای تأمین می کرد ومیزیان وسایل وامکانات نیز معین ومحدود تر بود. افرادی که به صورت مشارکتی دراین کار همکاری می کردند. سپس شروع به کار در مؤسسه ی استاندارد ملی (National Bureau of Standards) کردند. آنها به عنوان کارمند دراین سازمان مشغول به کارشدند. برای تمام اهداف عملی ، این اعضاء (شرکا) دارای اعضایی بودند که توسط علاقه مندان بخش خصوصی ساپورت می شدند. تمام یافته های آنها نز انتشار یافته است. دکتر Souder وهمکارانش بررسی هایی برروی خواص مواد دندانی ساخته شده از طلای کارشده ، آلیاژهای طلای ریخته گری شده ومواد ریخته گری شده ی مشابه انجام دادند. این فاز از تحقیقات منجر به انتشار یک گزارش تحقیقاتی کامل وبا ارزش شد.
درسال 1928، تحقیقات دندانپزشکی Fellowship در مؤسسه ی ملی استاندارد (NBS) بوسیله ی جامعه ی دندانپزشکی آمریکا (ADA) انجام شد. این کار تحقیقاتی با مشارکت جامعه ی دندانپزشکی آمریکا به همراهی کارمندان NIST انجام شد. که این تحقیق دارای ارزش بسیاری درحرفه ی دندانپزشکی است وارزش جهانی کسب کرده است.محققینی مانند Wilmer Souder، Georgec , paffenbager و William T. sweeny بدون شک به عنوان پشگامان تاریخی کار در زمینه ی مواد دندانی ساخته شده از طلا هستند.
آنها عصری جدید در زمینه ی این مواد گشودند.این افراد اولین درس های آکادمیک درزمینه ی مواد دندانی را تدوین کردند که در مدارس دندانپزشکی آمریکا وسایر کشورها تدریس می شود.
منبع انگلیسی مقاله : Dental Materials /Kenneth J.anusavice

چهار گروه از مواد که در صنعت دندانسازی امروزی استفاده می شوند عبارتند از : فلزات، سرامیک پلیمرها وکامپوزیت ها. با وجود پیشرفت های بوجود آمده درزمینه ی خواص فیزیکی این مواد ، هیچکدام از آنها به عنوان مواد دائمی کار نمی کنند. دندان پزشکان ومحققین علم مواد. این تحقیقات را در قرن بیست ویکم ادامه دادند تا بتواند مواد ترمیمی ایده آل بیابند. یک ماده ی ترمیمی ایده آل با ید ویژگی های زیر را دارا باشد:
1) زیست سازگار پذیر باشد.
2) بتواند پیوند دائمی باساختار دندانی ویا استخوان ایجاد کند.
3) ظاهری طبیعی داشته باشد. وبتواند با ساختار دندانی وسایر بافت های آشکار هم خوانی داشته باشد.
4) دارای خواصی شبیه به مینای دندان، عاج دندان وسایر بافت ها داشته باشد.
5) دارای قابلیتی باشد که بتواند ترمیم بافتی را به راه اندازد .وبتواند اجازه دهد که بافت های آسیب دیده دوباره ساخته شوند.
مواد دندانی ممکن است به صورت زیر طبقه بندی شوند: مواد ممانعت کننده (preventivematerials)، مواد ترمیمی (nestorative materials) یامواد کمکی (auxiliary materials) در زیر به توصیف آنها می پردازیم:

1) مواد دندانی ممانعت کننده :
این مواد شامل پرکننده های سوراخ ها وشکاف ها ، عوامل پرکننده ی ضد نشت، موادی که در اصل برای خاصیت ضد باکتری یابی شان استفاده می شوند، موادترمیمی، سیمان ها ، لایی ها و مواد پایه که دراصل به خاطر آزادکردن فلئور استفاده می شوند، کلرو کلرو هگزیدین (chlorohexidine) یا سایر عوامل درمانی که برای جلوگیری وکاهش دردهای دندانی استفاده می شوند، در جدول 1 انواع مواد ممانعت کننده، کاربردهایشان و دوام بالقوه ی آنها آورده شده است.

در برخی موارد یک ماده ی ممانعت کننده ممکن است به عنوان یک ماده ی ترمیمی استفاده شود.این استفاده شدن ممکن است درکاربردهای کوتاه مدت (بیش از چند ماه)، بازمان متوسط (یک تا چهار سال) ویا درکاربردی با زمان زیاد (5 سال یا بیشتر) باشد. مواد ترمیم کننده ی دندانی که دارای دوام کمتر هستند. نیز ممکن است دراستفاده های کوتاه مدت (موقت) استفاده شوند. همچنین ممکن است از این مواد برای کاربردهایی که نیازمند دوام متوسط و یا طولانی مدت هستند نیز اسفتاده شود. برای مثال مواد ترمیم کننده ای که شامل فلوراید نیستند. را برای بیمارانی که دارای ریسک پوکی استخوان کمی هستند. استفاده کرد.

2) مواد دندانی مرمیم کننده :
این گروه شامل تمام ترکیبات مصنوعی می شود که می توان از آنها برای تعمیر وجایگزینی ساختار دندانی استفاده کرد. این گروه شامل موارد زیر می شود. پرایمرها (primers)، عوامل اتصال دهنده ، آستری ها (liners)، مواد بر پایه ی سیمان ، آمالگلام ها (amalgams: آلیاژ جیوه با چند فلز دیگر که برای پرکردن دندان و آینه سازی به کار می رود)، کامپوزیت های زرینی، کوپلیمرها، یونومرهای هیبریدی (hybrid ionomers)، فلزات ریختگی (cast Metals )، سرامیک -فلزها (Metal - ceramics) ، سرامیک ها (Ceramics) ، پلیمرهای مورد استفاده درساخت دندان مصنوعی (denture polymer). این مواد را همچنین می توان به نحوه ای طراحی کرد که دارای وسایل رسانش کنترل شده باشند. وبدین وسیله بتوان عوامل درمانی یا تشخیصی را در بدن رها ساخت. مواد ترمیم کنده ممکن است برای اهداف کوتاه مدت یا موقت استفاده شوند. (مانند سیمان های موقت، تاج موقت و رزین های پیوند دهنده) همچنین می توان از این مواد برای کاربردهای طولانی مدت استفاده کرد. (مانند عوامل اتصال دهنده عاج دندان، انیلی ها (inlays)، آنلی ها (onlays) ، تاج ، دندان های مصنوعی قابل جدا شدن، دندان های مصنوعی فیکس شده و کاربردهای ارتودنسی)
مواد ترمیمی خود به دو گروه مواد ترمیمی مستقیم ( direct restorative materials ) ومواد ترمیمی غیر مستقیم ( indirect restorative materials) تقسیم می شوند. این تقسیم بندی براساس نحوه ی استفاده از آنها انجام شده است. درحالت اول این مواد به طور مستقیم با بافت دهان ودندان درتماس اند. ولی درحالت دوم به صورت مستقیم با مخاط دهان درتماس نیستند.

3) مواد دندانی کمکی 
موادی هستند که درفرآیند تولید پروتزهای دندانی استفاده می شوند.در واقع این مواد به عنوان جزئی از پروتز نیستند وتنها موادی کمکی هستند.این مواد عبارتند از: محلول های اچ کننده ی اسیدی، مواد قالب گیری، مواد مورد استفاده در ساخت قالب و مدل، واکس های اکریلیک مورد استفاده درنشانه گذاری و سینی های پرداخت، رزین های اکریلیک برای کاربردهای حفاظتی و ساینده های پولیش دهنده و روتوش کننده.
مواد ترمیم کننده ی موقت یک زیرگروه از مواد ترمیم کننده هستند که برای کاربردهایی با مدت متوسط وطولانی استفاده نمی شوند. مثال هایی از این نوع مواد عبارتند از:
سیمان های موقت مورد استفاده ازدرزگیری، سیمان های موقت یا سایر مواد ترمیم کننده که به عنوان پرکننده مصرف می شوند، سیم های ارتودنسی و رزین های اکریلیک مورد استفاده برای تاج ها، اینلی ها ، آنلی های موقت ودندان های مصنوعی نیمه فیکس شده .